به گزارش «قدس آنلاین»، مراسم آغاز هفتمین دوره جشنواره مردمی فیلم عمار با حضور خانواده شهدای مدافع حرم عصر چهارشنبه (هشتم دی‌ماه) آغاز و به مدت هشت روز تا (هفدهم دی ماه) در سینمای فلسطین ادامه خواهد داشت.
به منظور بررسی و معرفی برخی آثاری که در این جشنواره ارائه شده است با کارگردانان مستندهای اکرانی در جشنواره عمار به گفت‌وگو نشستیم که هفتمین شماره آن درباره مستند «از خون جون؛ عاشورا در نیجریه» در گفت‌وگو با مجتبی رضوانی کارگردان این اثر است که در جشنواره عمار اکران کرده است.
همه ساله در ایام محرم آیین با شکوه عزاداری امام حسین (ع) در شهرهای مختلف کشور نیجریه در آفریقا برگزار می‌شود، این فیلم سعی دارد زوایای مختلف آیین عزاداری ایام محرم و خصوصا روز عاشورا و مراسم تعزیه را در شهر «زاریا» به تصویر بکشد.
*لطفا درباره اثر «از خون جون» توضیحاتی بفرمایید، محتوا درباره چیست و چگونه کار را تولید کردید؟
درباره شیوه ساخت مستند باید بگویم، ایده این کار از سال ۸۵ در مؤسسه‌ای که ما فعالیت می‌کنیم شکل گرفت، ما بر این سوژه متمرکز شدیم و زوایای مختلف آن را بررسی کردیم و با خود کشور نیجریه بیشتر آشنا شدیم اما وقتی برای تولید اقدام کردیم مصادف با شرایط اقتصادی نامناسب صدا و سیما شد تا قبل از آن طرح‌هایی که در رسانه ملی تأیید می‌شد تأ «من هزینه صورت می‌گرفت اما در آن زمان ما باید مشارکت کننده برای کار پیدا می‌کردیم.
خلاصه فرآیند یافتن یک نفر برای تقبل کردن همکاری در این مجموعه حدود ۵ سال طول کشید و تقریبا ما در سال ۹۱ موفق شدیم با گروه مستند شبکه افق این کار را تصویب و آغاز کنیم.
در نهایت این اثر در دو قسمت ساخته شد؛ یک قسمت در جشنواره عمار اکران و نمایش داده شده است، که شامل پُرتره شیخ ابراهیم زکزاکی به عنوان رهبر شیعیان نیجریه است وی الان هم به واسطه فاجعه سال گذشته زاریا در حبس است، قسمت دوم هم به فعالیت‌های شیعیان با تمرکز بر آیین عزاداری امام حسین در ایام محرم و روز عاشورا اختصاص دارد.
*آیا مشکل خاصی برای ساخت این مستند نداشتید با توجه به اینکه در کشور نیجریه شیعیان به شدت تحت کنترل هستند؟
ابتدا در بحث سفر به کشور نیجریه ما موفق به دریافت ویزا از سفارت نیجریه نشدیم، ما اقدام برای دریافت ویزای توریستی کرده بودیم اگر عنوان ساخت فیلم را می‌گفتیم امکان نداشت به ما ویزا بدهند به همین دلیل تلاش‌های ما هم برای اخذ ویزا با موفقیت روبه رو نشد، نهایتا تصمیم گرفتیم با مشارکتی که با یک مجموعه تجاری در شهر کانوی نیجریه در قالب تیم بازرگانی تجهیزات پزشکی صورت دادیم، این سفر انجام شود، یعنی برای عوامل فیلم تحت این عنوان ویزا درخواست کردیم و در نمایشگاهی در شهر کانو شرکت کردیم و شروع به فروش تجهیزات پزشکی کردیم.
پس از سفر دو نفر از عوامل فیلمسازی در غرفه‌ای از فروش تجهیزات پزشکی مستقر شدند دو روز پس از شروع نمایشگاه ما سفر خود را به سمت شهر زاریا آغاز کردیم، جایی که حسینیه حضرت بقیة الله و پایگاه اصلی شیعیان نیجریه بود.
*با شیخ زکزاکی چطور آشنا شدید؟
زمانی که به شهر زاریا رفتیم خود شیخ زکزاکی هم در آن شهر حضور داشتند، البته الان آن حسینیه با خاک یکسان شده است و بسیاری از لوکیشن‌های ما در این مستند هم به علاوه بسیاری از افرادی که در فیلم به عنوان عزادار در حسینیه هستند هم متأسفانه به شهادت رسیدند و در اثر فاجعه سال گذشته در گورهای دسته جمعی دفن شدند. در نهایت در این سفر با خود شیخ هم آشنا شدیم و بخش اول این مستند مربوط به خود شیخ زکزاکی بود که امیدواریم به زودی ایشان و خانواده‌شان از حصر خارج شوند.
*چه مدت برای کار فیلمبرداری در نیجریه بودید؟
تقریبا نزدیک به ۱۵ روز ما در نیجریه بودیم.
*نحوه همکاری مردم نیجریه با شما چطور بود؟
ما لحظه‌ای که به شهر زاریا برای اولین بار وارد شدیم مصادف شده بود با یکی از مراسم‌های عزاداری مردم در حسینی. ما هم بدون اینکه از کسی اجازه‌ای بگیریم در همان ابتدای کار تصویربرداری را شروع کردیم، ساعت‌ها گذشت و مراسم تمام شد و ما هم با همه آشنا شدیم ارتباط مردم خیلی خوب و صمیمی بود بین عوامل تولید فیلم و شیعیان نیجریه اتفاقات زیادی افتاد انگار که ام سال‌ها همدیگر را می‌شناسیم و آنها هم سال‌هاست که منتظر مجموعه‌هایی هستند که به این سبک و سیاق عظمت عزاداری شیعیان را به تصویر بکشد.
بنابراین تصور می‌کنم دو برابر شیعیان لبنان در نیجریه شیعه وجود دارد و این شیعیان به رهبری شیخ ابراهیم زکزاکی پس از انقلاب اسلامی ایران به تشیع روی آوردند.
یکی از انگیزه‌هایی که باعث شد من به سمت این مستند کشیده شوم در واقع غفلت رسانه‌ای ما از این پتانسیل شیعیان بود در ایام محرم و عاشورا شاید یکی از جاهایی که صدا و سیما می‌تواند در کنار مراکزی در اروپا و سایر مناطق بدان بپردازد، همین عزاداری شیعیان نیجریه است. جنس شیعیان این فیلم بومی هستند وجه متمایزکننده آنها از خیلی از جاها همین است.
*علاقه آنها به شیخ زکزاکی چگونه بود؟
شیعیان نیجریه شیخ ابراهیم را به عنوان پدر معنوی خود می‌شناسند و نگاه و علاقه‌شان به او مثل نگاه یک رهبر انقلاب مثلا مردم ما به امام خمینی(ره) است، اینها علاقه بسیار شدیدی هم به مردم ایران دارند و یکی از نکاتی است که ما با آن برخورد کردیم.
تمام نگاه و نظر آنها معطوف به جمهوری اسلامی و مردم ایران است، مثال این امر در آیین شبیه خوانی یا همان تعزیه خوانی مشاهده می‌شود، چند سالی است که تعزیه هم در روز تاسوعا، زمین مجاور حسینیه شهر زاریا برگزار می‌شود، اگر چه قدمت این تعزیه نسبت به تعزیه‌هایی که در ایران برگزار می‌شود، خیلی جوان است و عمق‌اش هم به پنج ـ شش سال می‌رسد اما به خوبی توانسته نمایش‌های جالبی با فیلمنامه، ادبیات و شعرخوانی به زبان خودشان اجرا کند.
بخش اعظمی از این تصاویر در رابطه با تعزیه و عزاداری امام حسین(ع) را در قسمت دوم مستند ببینیم.
کاربران و علاقه مندان برای دیدن این مستند می‌توانند به راحتی آن را در اینترنت جستجو کرد و دانلود کنند.
*در نهایت نظرتان را درباره جشنواره عمار بفرمایید؟
این جشنواره به نظر من به واقع مردمی است، اگر جشنواره‌ها و مراسم‌هایی که امروز در کشور ما برگزار می‌شود را نظر بگیریم شاید مردمی بودن شعارگونه به نظر برسد اما در جشنواره عمار این سند را به واقع نشان می‌دهد.
آثار وارد شده به این جشنواره از دورافتاده‌ترین روستاهای سیستان و بلوچستان، خوزستان، مشهد تا نقاط مرزی برای حتی یک خانواده و یک محله پخش می‌شود، سینماهای شهری و انجمن‌ها و مساجد، حسینیه‌ها و تکایا آنها را پخش می‌دهند.
نقدی که امروز به جشنواره عمار وارد می‌شود این است که جشنواره عمار در مقایسه با جشنواره‌های دیگر به ساختار و اصول و قواعد فیلمسازی اهمیت نمی‌دهد و بیشتر به موضوع و محتوا توجه می‌کند، من پاسخ‌ام به این نقد این است که بهرحال شاید کت و شلواری که فیلمسازان جشنواره عمار امروز می‌دوزند یک آستینش از یک آستین دیگر کوتاهتر یا بلندتر باشد، اما این خیاط‌ها در انتخاب نوع پارچه دقت بیشتری کردند و مردم این جنس را بهتر می‌شناسند و با آن ارتباط بهتری برقرار می‌کنند.
شاید این دقت در انتخاب موضوع بتواند عیوبی که در راستای ساختار فیلمسازی و رعایت استانداردهای آن وجود دارد را بپوشاند.
انتهای پیام/
نظر شما